Kobiety średnio lepiej niż mężczyźni potrafią postawić się w sytuacji innych i wyobrazić sobie, co myśli lub czuje druga osoba, sugeruje nowe badanie przeprowadzone na ponad 300.000 osób w 57 krajach.
Naukowcy stwierdzili, że kobiety średnio osiągają wyższe wyniki niż mężczyźni w powszechnie stosowanym teście „Czytanie umysłu w oczach”, który mierzy „teorię umysłu” (znaną również jako „empatia poznawcza”). Wynik ten zaobserwowano we wszystkich grupach wiekowych i w większości krajów.
Badanie, opublikowane dzisiaj w Proceedings of the National Academy of Sciences (PNAS), jest największym dotychczasowym badaniem teorii umysłu.
Podstawowym elementem interakcji społecznych i komunikacji międzyludzkiej jest postawienie się w sytuacji innych osób, aby wyobrazić sobie ich myśli i uczucia. Nazywa się to „teorią umysłu” lub „empatią poznawczą”.
Od dziesięcioleci naukowcy badają rozwój teorii umysłu, od niemowlęctwa do starości. Jednym z najczęściej stosowanych testów do badania teorii umysłu jest test „Czytanie umysłu w oczach” (w skrócie Eyes Test), który prosi uczestników o wybranie słowa, które najlepiej opisuje, co myśli lub czuje osoba na zdjęciu, po prostu oglądając zdjęcia okolic oczu na twarzy.
Test Oczu został opracowany w 1997 roku przez profesora Sir Simona Baron-Cohena i jego zespół badawczy w Cambridge, a następnie zmieniony w 2001 roku i stał się uznaną metodą oceny teorii umysłu. Jest on wymieniony jako jeden z dwóch testów zalecanych do pomiaru różnic indywidualnych w zakresie „rozumienia stanów psychicznych” przez Narodowy Instytut Zdrowia Psychicznego w USA.
Na przestrzeni dziesięcioleci wiele niezależnych badań wykazało, że kobiety osiągają średnio wyższe wyniki niż mężczyźni w testach teorii umysłu. Jednak większość tych badań ograniczała się do stosunkowo małych prób, bez większego zróżnicowania pod względem geograficznym, kulturowym i/lub wiekowym. Aby zaradzić tym niedociągnięciom, zespół multidyscyplinarnych badaczy pod kierownictwem Uniwersytetu Cambridge i z udziałem współpracowników z Uniwersytetów Bar-Ilan, Harvarda, Waszyngtona i Hajfy oraz IMT Lucca, połączył duże próby z różnych platform internetowych, aby przeanalizować dane 305 726 uczestników z 57 krajów.
Wyniki pokazały, że we wszystkich 57 krajach kobiety uzyskały średnio znacznie wyższe wyniki w teście oczu niż mężczyźni (w 36 krajach) lub podobne do mężczyzn (w 21 krajach). Co ważne, w żadnym kraju mężczyźni nie uzyskali średnio znacznie wyższych wyników niż kobiety w teście oczu. Średnia różnica między płciami była widoczna w całym okresie życia, od 16 do 70 roku życia. Zespół potwierdził również tę średnią różnicę płci w trzech niezależnych zestawach danych i na nieangielskich wersjach Testu Oczu, obejmujących osiem języków.
Dr David M. Greenberg, główny naukowiec badania, Zuckerman Scholar w Bar-Ilan i Honorary Research Associate w Cambridge, powiedział: „Nasze wyniki dostarczają pierwszych dowodów na to, że dobrze znane zjawisko – że kobiety są średnio bardziej empatyczne niż mężczyźni – występuje w wielu krajach na całym świecie. Tylko dzięki wykorzystaniu bardzo dużych zbiorów danych możemy to stwierdzić z całą pewnością.”
Chociaż badanie to nie jest w stanie określić przyczyny tej przeciętnej różnicy między płciami, autorzy na podstawie wcześniejszych badań twierdzą, że może to być wynikiem zarówno czynników biologicznych, jak i społecznych.
Profesor Sir Simon Baron-Cohen, dyrektor Centrum Badań nad Autyzmem na Uniwersytecie Cambridge i główny autor badania, powiedział: „Badania przeciętnych różnic między płciami nie mówią nic o umyśle czy uzdolnieniach jednostki, ponieważ dana osoba może być typowa lub nietypowa dla swojej płci. Test oczu ujawnia, że wiele osób z różnych powodów ma trudności z odczytywaniem wyrazu twarzy. Dla tych, którzy tego szukają, powinno być dostępne wsparcie”.
Badacze wykazali również, że oprócz płci, „D-scores” (różnica między dążeniem człowieka do systematyzacji a dążeniem do empatii) jest znaczącym negatywnym predyktorem wyników w Teście Oczu. Jest to uzupełnienie wcześniejszych badań prowadzonych przez Greenberga w 2018 roku na ponad 650 000 uczestników, opublikowanych również w PNAS, które wykazały, że wskaźniki D odpowiadają za 19 razy więcej wariancji cech autystycznych niż płeć lub jakakolwiek inna zmienna demograficzna. Wydaje się więc, że wskaźniki D odgrywają ważniejszą rolę niż płeć w aspektach ludzkiego poznania.
Dr Carrie Allison, dyrektor ds. badań stosowanych w Centrum Badań nad Autyzmem na Uniwersytecie Cambridge i członek zespołu, powiedziała: „To badanie wyraźnie pokazuje w dużej mierze spójną różnicę między płciami w różnych krajach, językach i wieku. To rodzi nowe pytania do przyszłych badań na temat czynników społecznych i biologicznych, które mogą przyczyniać się do obserwowanej przeciętnej różnicy płci w empatii poznawczej.”